1. Çoğul (Çokluk) Ekleri
“-lar/-ler” ekleri çoğul ekleridir.
İsimlerin sayı bakımından çokluğunu ifade eder.
Köpekler, sadık hayvanlardır.
Konuyla ilgili görüşmeler yapılmalıdır.
Çoğul ekleri, sözcüğe farklı anlamalar da katabilir.
Türkler, cesur ve adaletli insanlardır. (Millet, topluluk)
Dayımlar geçen hafta buradaydı. (Aile)
Dedesi yetmiş yaşlarında sevimli bir adamdı. (Yaklaşık)
Annemi dünyalar kadar seviyorum. (Abartma)
Bu ülkede Mustafa Kemaller tükenmez. (Benzerlik)
Kaymakam Beyler, bugün okulumuzu ziyaret edecekler. (Saygı)
Fiillere (eylemlere) getirilen “-lar/-ler” eki, 3. çoğul şahıs ekidir.
Öğrenciler zil çalınca sınıfa girerler.
Çoğul eki 3. çoğul kişi eki
2. İyelik (Sahiplik) Ekleri
İsimlere gelerek onların kime ve neye ait olduklarını belirten eklerdir.
Elbisen sana çok yakıştı.
İki gün önce babası buraya gelmiş.
Kediniz daha az önce buradaydı.
Şahıslara göre çekimleri yapılabilir.
Tekil Şahıslar
Benim tokam
Senin tokan
Onun tokası
Çoğul Şahıslar
Bizim tokamız
Sizin tokanız
Onların tokaları
“-ları/-leri” ekleri her zaman tek başlarına iyelik eki olmayabilir.
Elif’in saçları dün kesilmiş. → “-lar” çoğul eki, “-ı” da iyelik ekidir.
Arabaları daha dün buradaydı. → “-ları” eki iyelik ekidir. (Kastedilen araba bir tane)
3. Hâl (Durum) Ekleri
Hâl ekleri beş grupta ele alınır:
a. Yalın Hâl
İsimlerin hiçbir durum ekini (-e, -i, -de, -den) almamış hâlidir.
Yeni aldığımız ev için çok güzel perde aldık.
Çocuklar, yatmadan önce süt içmeli.
b. Belirtme Hâli (-i Hâli)
İsimlere getirilen “-i, -ı, -u, -ü” durum ekleridir.
Eylemden etkilenen varlığı belirtir.
Nihayet evi buldum.
O müziği beraber dinledik.
Balkonu bugün temizlemeliyim.
Belirtme hâl eki “-i” ile iyelik eki olan “-i” birbirine karıştırılmamalıdır. “-i” eki alan sözcüğün başına “onun” sözcüğü getirdiğimizde anlamlı oluyorsa o ek, iyelik ekidir; anlamsız oluyorsa belirtme hâl ekidir.
(Onun) Evi hangi gün temizleyelim? →Anlamsız oldu, o hâlde “-i”, belirtme hâl eki
(Onun) Evi buraya çok yakınmış. →Anlamlı oldu, o hâlde “-i”, iyelik ekidir.
c. Yönelme Hâli (-e Hâli)
İsimlere getirilen “-a, -e” durum ekleridir.
Eklendiği isimlere yönelme anlamı katar.
Evden ayrıldım, köye gidiyorum.
Bütün insanlığa bunu anlatmalıyız.
“Ben” ve “sen” sözcükleri yönelme hâl ekini aldığında sözcüklerin kökleri değişir.
ben-e → bana
sen-e → sana
d. Bulunma Hâli (-de Hâli)
İsimlere getirilen “-da, -de; -ta, -te” durum ekleridir.
Bulunma, durum ve zaman gibi anlamlar katar.
Çantamı evde bıraktım. (Bulunma, yer anlamlı)
Usta, bir bakışta arızayı buldu. (Durum anlamı)
Hafta sonunda onunla mı pikniğe gideceksin? (Zaman anlamı)
“-de” eki yapım eki göreviyle de kullanılabilir. O zaman hâl eki olmaktan çıkar.
Sözde buraya gelecekti.
Gözde bir öğrencidir o.
e. Ayrılma Hâli (-den Hâli)
İsimlere getirilen “-dan, -den; -tan, -ten” durum ekleridir.
Ayrılma, çıkma, zaman, sebep gibi anlamlar katar.
Kahramanmaraş’tan Isparta’ya geldi. (Ayrılma, uzaklaşma anlamı)
Soğuktan elleri titriyordu. (Sebep anlamı)
Buraya akşamdan gelmeliyiz. (Zaman anlamı)
“-den” eki yapım eki göreviyle de kullanılabilir. O zaman hâl eki olmaktan çıkar.
Sudan sebeplerle yanıma gelme.
4. İlgi (Tamlayan) Eki
Bir ismin başka bir isimle ilgili olma durumunu belirtir. Belirtili isim tamlamalarında tamlayanın aldığı eklerdir.
-ın, -in, -un, -ün -nın, -nin, -nun, -nün
Dersin yarısı
Okulun kapısı
Çarşının ortası
5. Soru Eki
Bu ek gelenekleşmiş olarak ayrı yazılır ve kendisinden önceki kelimenin son ünlüsüne bağlı olarak ünlüsü değişir.
Okuyacak kitabın var mı?
Muhsin de mi bizimle gelecek?
İlgi zamiri de isim çekim eki olarak değerlendirilir.
Benimki dün kayboldu. → İlgi zamiri
Site iyi ama konu anlatımının pdf’si yok onu eklerlerse çok iyi olur şimdi tüm konuları yazcam
Bu site tam anlamıyla mükk
Çok teşekkürler elinize, emeğinize sağlık.
Burayı ödev verdiler.Bıktım
Hocalar genellikle tahtaya birey yazar ken türkçe dersi netten bokıyolar
Bence bunlar yeterince güzel ama biraz da soru olsa daha iyi olur
Sınava ve dersime bu siteden çalışıyorum çok iyi bir site 5. Sınıftan beri burdan çalışıyorum herkeze tavsiye ederim ayrıca Türkçe öğretmenimizde bu siteden çalıştırıyor çok teşekkürler.
Ben Türkçe hocasıyım. Öğrencilerime bu siteyi kullanmalarını tavsiye ediyorum. Çok iyi bir sitedir. Bir Türkçe hocası olarak da herkese öneririm. İyi günler.
Bugün ki sınav için çok yardımcı oldu.♡
Ben sizin yayınlarınızı çok beğeniyorum teşekkür ederim. gerçekten siz çok güzel bir yayın yapyorsunuz ben fransadan bir kızım türkçeyi yeni öğrenyorum
eline sağlık
Sınava çalışmama yardımcı oldu.
Bu konu anlatımı için müteşekkirim. Başarılarınızın devamını büyük bir arzuyla beklerim.
Bence güzel Hocalar zaten bu siteyi kullanıyor Size tavsiye ederim arkadaşlar