6. Sınıf İsim Çekim Ekleri Konu Anlatımı

Köpekler, sadık hayvanlardır.

Konuyla ilgili görüşmeler yapılmalıdır.

Çoğul ekleri, sözcüğe farklı anlamalar da katabilir.

Türkler, cesur ve adaletli insanlardır. (Millet, topluluk)

Dayımlar geçen hafta buradaydı. (Aile)

Dedesi yetmiş yaşlarında sevimli bir adamdı. (Yaklaşık)

Annemi dünyalar kadar seviyorum. (Abartma)

Bu ülkede Mustafa Kemaller tükenmez. (Benzerlik)

Kaymakam Beyler, bugün okulumuzu ziyaret edecekler. (Saygı)

Fiillere (eylemlere) getirilen “-lar/-ler” eki, 3. çoğul şahıs ekidir.

Öğrenciler zil çalınca sınıfa girerler.
Çoğul eki      3. çoğul kişi eki

Elbisen sana çok yakıştı.

İki gün önce babası buraya gelmiş.

Kediniz daha az önce buradaydı.

Şahıslara göre çekimleri yapılabilir.

Tekil Şahıslar

Benim tokam

Senin tokan

Onun tokası

Çoğul Şahıslar

Bizim tokamız

Sizin tokanız

Onların tokaları

“-ları/-leri” ekleri her zaman tek başlarına iyelik eki olmayabilir.

Elif’in saçları dün kesilmiş. → “-lar” çoğul eki, “-ı” da iyelik ekidir.

Arabaları daha dün buradaydı. → “-ları” eki iyelik ekidir. (Kastedilen araba bir tane)

Yeni aldığımız ev için çok güzel perde aldık.

Çocuklar, yatmadan önce süt içmeli.

b. Belirtme Hâli (-i Hâli)

İsimlere getirilen “-i, -ı, -u, -ü” durum ekleridir.

Eylemden etkilenen varlığı belirtir.

Nihayet evi buldum.

O müziği beraber dinledik.

Balkonu bugün temizlemeliyim.

Belirtme hâl eki “-i” ile iyelik eki olan “-i” birbirine karıştırılmamalıdır. “-i” eki alan sözcüğün başına “onun” sözcüğü getirdiğimizde anlamlı oluyorsa o ek, iyelik ekidir; anlamsız oluyorsa belirtme hâl ekidir.

(Onun) Evi hangi gün temizleyelim? →Anlamsız oldu, o hâlde “-i”, belirtme hâl eki

(Onun) Evi buraya çok yakınmış. →Anlamlı oldu, o hâlde “-i”, iyelik ekidir.

c. Yönelme Hâli (-e Hâli)

İsimlere getirilen “-a, -e” durum ekleridir.

Eklendiği isimlere yönelme anlamı katar.

Evden ayrıldım, köye gidiyorum.

Bütün insanlığa bunu anlatmalıyız.

“Ben” ve “sen” sözcükleri yönelme hâl ekini aldığında sözcüklerin kökleri değişir.

ben-e → bana

sen-e → sana

d. Bulunma Hâli (-de Hâli)

İsimlere getirilen “-da, -de; -ta, -te” durum ekleridir.

Bulunma, durum ve zaman gibi anlamlar katar.

Çantamı evde bıraktım. (Bulunma, yer anlamlı)

Usta, bir bakışta arızayı buldu. (Durum anlamı)

Hafta sonunda onunla mı pikniğe gideceksin? (Zaman anlamı)

“-de” eki yapım eki göreviyle de kullanılabilir. O zaman hâl eki olmaktan çıkar.

Sözde buraya gelecekti.

Gözde bir öğrencidir o.

e. Ayrılma Hâli (-den Hâli)

İsimlere getirilen “-dan, -den; -tan, -ten” durum ekleridir.

Ayrılma, çıkma, zaman, sebep gibi anlamlar katar.

Kahramanmaraş’tan Isparta’ya geldi. (Ayrılma, uzaklaşma anlamı)

Soğuktan elleri titriyordu. (Sebep anlamı)

Buraya akşamdan gelmeliyiz. (Zaman anlamı)

“-den” eki yapım eki göreviyle de kullanılabilir. O zaman hâl eki olmaktan çıkar.

Sudan sebeplerle yanıma gelme.

Dersin yarısı

Okulun kapısı

Çarşının ortası

Okuyacak kitabın var mı?

Muhsin de mi bizimle gelecek?

İlgi zamiri de isim çekim eki olarak değerlendirilir.

Benimki dün kayboldu. → İlgi zamiri