A. BASİT FİİLLER
Yapım eki almayan, kök durumundaki fiillerdir.
Çekim eki alabilirler çünkü çekim ekleri sözcüğün anlamını, yapısını değiştirmez.
| İki saattir mahallede | gez Fiil kökü (Yarım yargı) |
iyor Kip eki (Çekim eki) |
uz. Kişi eki (Çekim eki) |
| Ne | yap Fiil kökü (Yarım yargı) |
acak Kip eki (Çekim eki) |
sınız? Kişi eki (Çekim eki) |
B. TÜREMİŞ FİİLLER
İsim ya da fiil köklerine, fiil yapma özelliği olan yapım ekleri getirilerek yapılır.
Çekim eki alıp almaması fark etmez.
| Tatilde | güneş İsim kökü |
len Yapım eki |
di Çekim eki |
k. Çekim eki |
| Masayı | yap Fiil kökü |
ış Yapım eki |
tır Yapım eki |
dı Çekim eki |
lar Çekim eki |
C. BİRLEŞİK FİİLLER
1. Kurallı Birleşik Fiiller
a. Yeterlik Fiili
Fiil kök ya da gövdelerine “-ebil(mek)” getirilerek yapılır.
Cümleye gücü yetme, olasılık gibi anlamlar katar.
Babam, her türlü vasıtayı kullanabiliyor. (Gücü yetme)
Bu yaz çok sıcak geçebilir. (Olasılık)
Yarın getirmek şartıyla kitabı alabilirsiniz. (İzin verme)
Yeterlik fiilinin olumsuzunda hata yapmamak için olumsuzluk ekinden önce “-a/-e” seslerini arayın.
Yapabilirim → Yapamam
Çıkabilirim → Çıkamam
Verebilirim →Veremem
Giyebilirim → Giymem (Olumsuzunda yeterlik yok çünkü olumsuzluk ekinden önce “-a/-e” seslerinden biri yok.)
Yapamayabilirim
Gelemeyebilirim
Alamayabilirim
Yeterlik fiili, gücü yetmeme ihtimali anlamı taşıyorsa bu şekilde de olumsuzu yapılabilir.
b. Tezlik Fiili
Fiil kök ya da gövdelerine “-iver(mek)” getirilerek yapılır.
Cümleye çabukluk, kolaylık, beklenmezlik gibi anlamlar katar.
Köşeyi dönünce birden karşıma çıkıverdi. (Beklenmezlik)
Yarım saatte her işi bitiriverdi.(Kolaylıkla)
Şunu hemen Hasan amcana götürüver. (Çabukluk)
Tezlik fiilinin olumsuzu iki şekilde de yapılabilir:
Gelivermedi
Gelmeyiverdi
c. Sürerlik Fiili
Fiil kök ya da gövdelerine “-egel(mek), -ekal(mak), -edur(mak)” getirilerek yapılır.
Eylemin devam ettiği anlamını katar.
Sen bizi okulun önünde bekleyedur.
Ali’nin yaptığı çalışmayı görünce bakakaldık.
Yüzyıllar boyunca bu hep böyle süregeldi.
Sürerlik fiilinin olumsuzu yoktur.
d. Yaklaşma Fiili
Fiil kök ya da gövdelerine “-eyaz(mak)” getirilerek yapılır.
Eylemin gerçekleşmesine çok yaklaşıldığı (neredeyse, az kalsın) anlamı katar.
Önüne bakmadan koşan çocuk, düşeyazdı.
Çocuk, su diye çamaşır suyunu içeyazdı.
2. Yardımcı Eylemle Kurulan Birleşik Fiiller
“Et-, ol-, kıl-, eyle- ve buyur-” eylemlerinin kendisinden önceki sözcükle birleşmesiyle oluşur.
Dedem salonda namaz kılıyor.
Ev işlerinde anneme yardım ettim.
Komşumuz Ayşe, yine hasta olmuş.
Komutan öyle emir buyurdu.
Allah, rahmet eylesin.
Yardımcı eylemlerle birleşik fiil oluşturulurken türeme, düşme gibi ses olayları olursa yardımcı fiil, isme bitişik yazılır.
sabır et- → sabret-
kahır ol- → kahrol-
his et- → hisset-
kayıt ol- → kaydol-
Bu ve benzeri sözcükleri bitişik yazmazsak yazım yanlışı olur.
Yardımcı fiil olarak kullanılan sözcükler asıl fiil olarak da kullanılabilir.
Ağaçtaki elmalar olmuş. → Asıl fiil, olgunlaşmak anlamında kullanılmış.
Çocuk, herhalde nazar olmuş. →Yardımcı fiil olarak kullanılmış.
Bu ev 400.000 TL eder. →Asıl fiil, maddi değer anlamında kullanılmış.
Devlet okulunu tercih ettim. →Yardımcı fiil olarak kullanılmış.
3. Anlamca Kaynaşmış (Deyimleşmiş/Öbekleşmiş) Birleşik Fiiller
İsim ya da isim soylu sözcüklerin bir eylemle kalıplaşarak oluşturduğu fiillerdir.
Deyimler, anlamca kaynaşmış birleşik fiiller grubuna girer.
Nedense bugünlerde ağzından çıt çıkmıyor.
Sevinçten ağzı kulaklarına vardı.
Sana çok güzel bir kıyak yapacağım.
Hedeflerinizden asla vazgeçmeyin.
Sınıftaki herkes LGS’ye başvurdu.
Güzel sevdim
7. Sınıf tekrarı yapıyorum gayet iyi ♡
Calismak icin iyi bir site tavsiye ederim.
Bence site gayet iyi herşey anlaşılıyor herkese tavsiye ederim
bence güzzel olmuş.
güzel
Yani iyi diyebilirim. Ben slayt gösterimlerinizi de beğeniyorum aslında ama bu da çok güzel. Ayrıca tek tek ayrıntı yazmışsınız vallahi helal olsun. Bu sözcükte anlam kısmı biraz daha gelişebilir bence ama cümlede ve paragrafta anlam çok güzel olmuş. Sadece bir öneri örnek kısmı yeterli evet lakin insan bir görsel da aramıyor değil. Ayrıca bu konuda fiillerin cümleye kattığı anlamların anlatıldığı extra bir kısım bulamadım. Onu da yaparsanız çok sevinirim. Belki de vardır ben görmedim. Başarılı bir konu anlatımı. Teşekkürler.
BEN BU SİTEYİ COK BEĞENDİM
Bence su gibi ezberlenecek kadar iyi bir anlatım yok,ama onun dışında çalışmakta yardımcı oluyor.
İyi kullanılır.
Bayağı açıklayıcı ve güzel bir anlatım biçimi yani (tonguç-0) (türkçedersi.net-1)Emin hocaya selamlar olsunnn
Çok güzel teşekkür ediyorum
Gerçekten konuda çok gerideydim
Ödevimi burdan yaptım çok teşekkürle 🙂
Bu site gerçekten mukemell harika beğendim yapana teşekkürler
Geçekten inanılmaz bir site çook beğendim yapana teşekkürler
Çok güzel çalışmakta yardımcı olyor
gerçekten çok güzeldi messiyle türkçe çalıştık ona 1 0 yenildim
Harika bir diye bayıldım
En beğendiğim sitelerden birisi yazarken bile anladım konuyu yapana çok teşekkürler
bence ıyı ben burden notlerımı alıyorum
çok iyi yapana teşekkürler
Vallahi billahi de tillahide güzeldir ha
Çok güzel bir site ama fotoğraf eklerseniz mükemmel oluurrr ama yinede mükemmel
Sadece bu konuyu buradan anlayamadım o da galiba benim sorunum onun dışında gayet güzel ellerinize sağlık
çok güzel ama görseller eklenebilir
Türkçe sınavına buradan çalışıyorum. Gerçekten ço yaralı bir site.
Çocukların konuyu rahat kavrayabileceği bir anlatım olmuş teşekkürler.
çok mükemmel
Site mükkemel ☆_☆
Çok güzel bir site!
En güzel site.
Güzel bir site
çok iyi olmuş
Güzel, çalışmakta yardımcı oluyor.
Çok iyi