6. Sınıf Yazım Kuralları Konu Anlatımı

İÇİNDEKİLER

BÜYÜK HARFLERİN KULLANIMI

PEKİŞTİRMELİ SÖZCÜKLERİN YAZIMI

YAZIMI KARIŞTIRILAN SÖZCÜKLER

BÜYÜK HARFLERİN KULLANIMI

Cümle büyük harfle başlar:

Cümle içinde tırnak veya yay ayraç içine alınan cümleler büyük harfle başlar ve sonlarına uygun noktalama işareti (nokta, soru, ünlem vb.) konur.

İki çizgi arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz:

İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar:

İki noktadan sonra cümle ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bunlar büyük harfle başlamaz:

Dizeler büyük harfle başlar:

Özel adlar büyük harfle başlar:

Kişi adlarıyla soyadları büyük harfle başlar:

Takma adlar da büyük harfle başlar:

Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar, saygı sözleri, rütbe adları ve lakaplar büyük harfle başlar:

Akrabalık adı olup lakap veya unvan olarak kullanılan kelimeler büyük harfle başlar:

Akrabalık bildiren kelimeler küçük harfle başlar:

Cümle içinde özel adın yerine kullanılan makam veya unvan sözleri büyük harfle başlar:

Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan bildiren kelimeler büyük harfle başlar:

Mektuplarda ve resmî yazışmalarda hitaplar büyük harfle başlar:

Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar:

Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar:

Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar:

Devlet adları büyük harfle başlar:

Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar:

Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar:

“Tanrı, Allah, İlah” sözleri özel ad olarak kullanılmadıklarında küçük harfle başlar:

Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar:

Dünya, güneş, ay kelimeleri gezegen anlamı dışında kullanıldıklarında küçük harfle başlar:

Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde doğu ve batı sözlerinin ilk harfleri büyük yazılır:

Bu sözler yön bildirdiğinde küçük yazılır:

Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt vb.) büyük harfle başlar:

Yer adlarında ilk isimden sonra gelen ve deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar:

Ağrı Dağı
Dicle Irmağı
Zigana Geçidi
Tuz Gölü
Marmara Denizi
Çanakkale Boğazı
Avrupa Yakası
Fırat Nehri
Panama Kanalı

Dünyada tektir, o yüzden büyük yazılır.

Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle başlar:

Van kedisi
Japon gülü
İngiliz anahtarı
Denizli horozu
Latin dansı
Sivas kangalı
Alman kurdu
Çorum leblebisi
Maraş dondurması

Her yerde bulunurlar, o yüzden küçük yazılırlar.

Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar:

Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak kelimeleri büyük harfle başlar:

Saray, köşk, han, kale, köprü, kule, anıt vb. yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle başlar:

Topkapı Sarayı
Çankaya Köşkü
Çengel Han
Alanya Kalesi
Galata Köprüsü
Kız Kulesi
Şehitlik Abidesi
Çanakkale Şehitleri Anıtı

Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda, yer adının ilk harfi büyük yazılır:

Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar:

Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar:

Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük, yönetmelik ve makam sözleri asılları kastedildiğinde büyük harfle başlar:

Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, beste vb.) her kelimesi büyük harfle başlar:

Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz:

Özel adlarda yer alan kelimelerin ilk harfleri büyük yazıldığında ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de sözleriyle mı, mi, mu, mü soru eki küçük harfle yazılır. Ancak özel adın tamamı büyük yazıldığında ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de sözleriyle mı, mi, mu, mü soru eki de büyük harfle yazılır:

Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla anma ve kutlama günlerinin adları büyük harfle başlar:

Kurultay, bilgi şöleni, çalıştay, açık oturum vb. toplantıların adlarında her kelimenin ilk harfi büyük yazılır:

Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar

Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar:

Para birimleri büyük harfle başlamaz: avro, dinar, dolar, lira, kuruş, liret vb.

Özel adlar yerine kullanılan “o”; zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.

Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar:

Belirli bir tarihi belirtmeyen ay ve gün adları küçük harfle başlar:

Tabela, levha ve levha niteliğindeki yazılarda geçen kelimeler büyük harfle başlar:

PEKİŞTİRMELİ SÖZCÜKLERİN YAZIMI

Sözcüğün ilk hecesine “m, p, r, s” getirilerek yapılan pekiştirmeler bitişik yazılır:

Çepeçevre, çırılçıplak, düpedüz, güpegündüz, paramparça, sapasağlam, sırılsıklam, vb. pekiştirmeli sözcükler bitişik yazılır:

İkilemelerle yapılan pekiştirmeler ayrı yazılır:

Pekiştirme yapan “-mi” eki ayrı yazılır:

KISALTMALARIN YAZIMI

Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları her kelimenin ilk harfinin büyük olarak yazılmasıyla yapılır:

Bazı kısaltmalarda akılda kalabilmesi için yeni bir kelime oluşturma amacı güdülür:

T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısaltmalarının dışında büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.

Ölçü birimlerinin uluslararası kısaltmaları kullanılır:

Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarıyla ölçülerin dışında kalan kelime veya kelime gruplarının kısaltılmasında, ilk harfle birlikte kelimeyi oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılan kelime veya kelime grubu; özel ad, unvan veya rütbe ise ilk harf büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur:

Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır:

Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ise kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır:

Kısaltması büyük harflerle yapıldığı hâlde bir kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır:

Numara sözünün kısaltması da kelime gibi okunduğundan getirilecek olan ek okunuşa göre getirilecektir:

Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalara gelen ekler kesmeyle ayrılmaz:

Sert ünsüzle biten kısaltmalar, ek aldıkları zaman okunuşta sert ses yumuşatılmaz:

“Birlik”kelimesiyle yapılan kısaltmalarda söyleyişte k’nin yumuşatılması normaldir:

SAYILARIN YAZIMI

Sayılar metin içerisinde yazıyla yazılır:

Saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır:

Saatlerin okunuşunda sıfırlar dikkate alınmaz:

Saatler ve dakikalar metin içinde yazıyla da yazılabilir:

Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen bin, milyon, milyar ve trilyon sözleri harfle yazılabilir:

Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır:

Sayılar üç yerde bitişik yazılır:

Para ile ilgili işlemlerle senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır:

Adları sayılardan oluşan iskambil oyunları bitişik yazılır:

Nota isimleri bitişik yazılır:

Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz:

Romen rakamları tarihî olaylarda, yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerde ayların yazılışında, kitap ve dergi ciltlerinde, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılır:

Dört veya daha çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur:

Sayılarda kesirler virgülle ayrılır:

Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır:

Sıra sayıları ekle gösterildiklerinde rakamdan sonra sadece kesme işareti ve ek yazılır, ayrıca nokta konmaz:

Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir:

Bayağı kesirlere getirilecek ekler alttaki sayı esas alınarak yazılır:

DE, Mİ, Kİ’İN YAZIMI

Bağlaç Olan “da/de”:

Bağlaç olan “da/de” her zaman ayrı yazılır.

Bağlaç olan “da/de” hiçbir zaman “ta/te” olarak yazılmaz.

Bağlaç olan “da/de” kesme işareti ile ayrılmaz.

Bağlaç olan “da/de”yi cümleden çıkarttığınızda anlamda daralma olsa da cümlede bir bozulma olmaz. Bu yöntem çoğunlukla sizi doğru cevaba götürecektir.

Bağlaç olan “da/de” cümlede ayrı bir sözcüktür ve vurgulu okunur. Vurgulu bir şekilde okuyabildiğiniz “”da/de”ler bağlaçtır. Bu yöntem, sizi her zaman doğru cevaba götürecektir.

“mi”nin Yazımı:

Soru eki olan “mi” her zaman ayrı yazılır. “mi” soru ekinden sonra gelen ekler bu eke bitişik yazılır.

Pekiştirme ya da zaman anlamı kattığında da ayrı yazılır.

Bağlaç Olan “ki”:

Bağlaç olan “ki” her zaman ayrı yazılır.

“ki”yi alan sözcüğe “-ler” eki getiririz. Sözcük anlamlı oluyorsa ektir ve bitişik yazılır, anlamsız oluyorsa bağlaçtır ve ayrı yazılır. Bu yöntem çoğunlukla sizi doğru cevaba götürecektir.

Bağlaç olan “ki” cümlede ayrı bir sözcüktür ve vurgulu okunur. Vurgulu bir şekilde okuyabildiğiniz “ki”ler bağlaçtır. Bu yöntem, sizi her zaman doğru cevaba götürecektir.

Aşağıdaki “ki”ler kalıptır ve her zaman bitişik yazılır. “SİMBOHÇaM” formülündeki “ki”ler kalıp olduğu için her zaman bitişik yazılır.

“Eğer ki” ayrı yazılır.

YAZIMI KARIŞTIRILAN SÖZCÜKLER

Türkçemizde sözcükleri yazarken yapacağımız harf hataları yazım yanlışına neden olur. Yazımı karıştırılan bazı sözcükler aşağıda verilmiştir:

Yanlış	Doğru	Yanlış	Doğru
kolanya	kolonya	çenber	çember
kollej	kolej	hiç bir	hiçbir
kokareç	kokoreç	espiri	espri
kaysı	kayısı	bir kaç	birkaç
klüp	kulüp	yalnış	yanlış
meyva	meyve	orjinal	orijinal
müsayit	müsait	önyargı	ön yargı
pantalon	pantolon	herhangibir	herhangi bir
penbe	pembe	bir kaç	birkaç
rasgele	rastgele	traş	tıraş
dekarasyon	dekorasyon	labaratuvar	laboratuvar
şohben	şofben	mahçup	mahcup
şöför	şoför	makina	makine
antreman	antrenman	maydonoz	maydanoz
tabiyat	tabiat	çiflik	çiftlik
ataç	ataş	laylon	naylon
atmış	altmış	valeybol	voleybol
eşortman	eşofman	egsoz	egzoz
erezyon	erozyon	bir çok	birçok
espiri	espri	gardolap	gardırop
yanlız	yalnız	hoşgeldin	hoş geldin
herkez	herkes	süpriz	sürpriz
profösör	profesör	ardarda	art arda
perşenbe	perşembe	git gide	gitgide
hapşurmak	hapşırmak	fülüt	flüt

KONUYLA İLGİLİ DAHA FAZLA İÇERİK

Issue: *
Your Name: *
Your Email: *

Details: *