1. Tablo Okuma / Tablo Yorumlama / Tablo İnceleme
Bazı bilgileri daha kolay ifade etmek için ve bilgilerin daha anlaşılır olması için tablo kullanırız. Tablolarda ifade edilen rakamlar bize sayısal çokluğu ifade eder. Tabloda verilen rakamların tam olarak neyi ifade ettiğini bilmeliyiz. Tabloyu yorumlarken bilgileri kullanarak çıkarımda bulunuruz.
Aşağıdaki tabloda, sınıf başkanlığı seçiminde oy aday olan beş öğrencinin aldığı oylar tablo şeklinde verilmiştir.
Sınıfta en fazla oyu kim almıştır?
Sınıfta en az oyu kim almıştır?
Sınıfta toplam kaç oy kullanılmıştır?
Ali, Hakan ve Sevda’nın aldığı oy toplamı kaçtır?
Tablolarda ulaşamayacağımız bilgiler olabilir. Örneğin yukarıdaki tabloda aşağıdaki bilgilere ulaşamayız.
Sevda’ya kimler oy vermiştir?
Sınıftaki kızlar hangi adayı desteklemiştir?
Bu sınıfta erkekler kızlardan kaç fazladır?
Bu öğrenciler kaçıncı sınıfta okumaktadır?
Tablolar bize net ve kesin bilgi verir. Tabloya bakarak ulaşamadığımız bilgiler varsayım olur. Kesin bilgi olmaz. Örneğin yukarıdaki tabloya göre “Sınıfın en çalışkan öğrencisi Macit’tir.” bilgisi tabloya bakarak anlaşılamaz. Bu bilginin doğruluğu veya yanlışlığı tabloya bakarak anlaşılamaz. Başka verilere ihtiyaç vardır.
5/A sınıfında en sevilen dersler tablosu
Yukarıdaki tabloya göre aşağıdaki bilgilere ulaşılabilir.
5/A sınıfında kaç öğrenci vardır?
En sevilen ders hangisidir?
En az sevilen ders hangisidir?
Bu tabloya göre aşağıdaki bilgilere ulaşamayız.
Kaç öğrenci Türkçe dersinden başarılı olmuştur?
Kaç öğrenci Beden Eğitimi dersinde futbol oynamıştır?
Sınıfın en çalışkan öğrencisi kimdir?
2. Grafik Okuma / Grafik Yorumlama / Grafik İnceleme
Grafiklerde şekiller ve işaretler hangi sayıya denk geldiğine bakarız. Sütun grafikleri bilgileri kolay anlamamızı sağlar. Grafiklere bakarak ulaşabileceğimiz bilgiler olduğu gibi ulaşamayacağımız bilgiler de olabilir.
Aşağıda 5. Sınıfta okuyan Ceren’in bir haftada çözdüğü soruları gösteren grafik verilmiştir.
Grafiklerde şekiller ve işaretler hangi sayıya denk geldiğine bakarız. Sütun grafikleri bilgileri kolay anlamamızı sağlar. Grafiklere bakarak ulaşabileceğimiz bilgiler olduğu gibi ulaşamayacağımız bilgiler de olabilir.
Yukarıdaki grafiğe bakarak aşağıdaki bilgilere ulaşabilir.
Ceren haftada en çok hangi dersten soru çözmüştür?
Ceren bir haftada kaç soru çözmüştür?
Ceren Türkçe dersinden kaç soru çözmüştür?
Grafiğe bakarak aşağıdaki bilgilere ulaşamayız.
Ceren’in en başarılı olduğu ders hangisidir?
Ceren’in en sevdiği ders nedir?
Ceren ilk hangi dersten soru çözmeye başlamıştır?
3. Görsel Okuma
Görsel Okuma yazılı metinlerin dışında kalan resim, fotoğraf, afiş, sembol, şekil, işaret, harita, karikatür vb. ögeleri anlamlandırma ve yorumlama işidir.
Görsellerin bize ifade ettiği bilgiler ya da ipuçları olabilir.
Görselleri yorumlayarak bu ipuçlarını yakalayabiliriz.
Yukarıdaki görsel ile ilgili şu bilgi ve yorumlar söylenebilir:
İşçiler işbirliği yapmaktadır.
Çalışma alanı bir inşaattır.
İşçiler bedensel güç gerektiren bir iş yapmaktadır.
Görsele bakarak, “İşçiler yaptıkları iş için iyi ücret alıyorlar.” Yorumunu yapamayız. Bu bilgi ile ilgili görselde bir ipucu bulunmamaktadır.
Yukarıdaki görselle ilgili şu yorumlar yapılabilir:
İnsanlar fotoğrafçı ya da gazeteci olabilir.
Görselde yapılan iş teknoloji gerektirmektedir.
5Ancak görsel ile ilgili olarak, “İnsanlar sevdiği bir işi yapmaktadır.” bilgisi ile ilgili bir ipucu bulunmamaktadır.
4. Kroki Okuma
Bir yerin ölçeksiz ve kaba taslak halde, kuşbakışı olarak çizilmesiyle oluşan gelişigüzel planına kroki denir. Krokiler bir bölgenin ya da bir mekanın daha kolay bulunması için çizilir.
Aşağıdaki krokiyi inceleyelim.
Krokiye göre okul; hastanenin kuzeyinde, marketin doğusunda, çocuk parkının güneyinde, pastanenin batısındadır.
Krokiye göre PTT ve çocuk parkı yan yanadır.
Aşağıda Okanların evinin krokisi verilmiştir.
Okan, yatak odasından çıkıp biraz ilerledikten sonra sağa döndü. Biraz yürüdükten sonra tekrar sağa dönerek kapıdan içeri girdi. Krokiye göre Okan’ın girdiği oda salondur.
