1. Benzetme (Teşbih)
Sözün etkisini arttırmak veya anlatımı güçlendirmek için aralarında ilgi bulunan iki kavram ya da varlıktan, zayıf olanın güçlü olana benzetilmesidir. Benzetmenin dört ögesi vardır:
- a. Benzeyen: Zayıf unsur
- b. Kendisine Benzetilen: Güçlü unsur
- c. Benzetme Yönü: Aktarılan yön
- d. Benzetme Edatı: Gibi, kadar, andırmak vb.
- Örnekler
| Annemin gözleri B | deniz KB | gibi BE | masmavidir. BY |
- a. Benzeyen: Annemin gözleri
- b. Kendisine Benzetilen: Deniz
- c. Benzetme Yönü: Masmavidir
- d. Benzetme Edatı: Gibi
- Uyarı
Benzetmenin olabilmesi için bu dört unsurun tamamının olmasına gerek yoktur.
- Annemin gözleri deniz gibidir. →Benzetme yönü yok.
- Deniz gözlü annem. →Benzetme yönü ve benzetme edatı yok.
- Melekleri andıran bir güzelliği vardı.
- Kurt gibi acıktım.
2. Kişileştirme (Teşhis):
İnsan dışındaki canlı veya cansız varlıklara insanlara ait özelliklerin verilmesidir.
- Örnekler
- Yol kenarındaki kavaklar, eğilip selam veriyordu onlara.
- Karnı doyan kedicik, neşe içinde evinin yolunu tuttu.
3. Konuşturma (İntak):
Kişileştirilen canlı veya cansız varlıkların konuşturulması sanatıdır.
- Örnekler
-
Arı sordu: Şen kelebek
Neden böyle süslenerek
Çiçeklere seslenerek
Uçuyorsun benek benek?
- Uyarı
Her konuşturma bir kişileştirmedir. Konuşturma sanatının olduğu bir bölümde şıklarda konuşturma seçeneği yoksa cevap kişileştirme olacaktır. Ancak her ikisi de varsa cevap konuşturma seçeneği olacaktır.
- “Yağmur geliyor yavrularım, koşun koşun yuvanıza, dedi minik serçe.” ” cümlesinde hangi söz sanatı yapılmıştır?
-
A) Kişileştirme
B) Benzetme
C) Abartma
D) Karşıtlık
- “Yağmur geliyor yavrularım, koşun koşun yuvanıza, dedi minik serçe.” cümlesinde hangi söz sanatı yapılmıştır?
-
A) Kişileştirme
B) Konuşturma
C) Abartma
D) Karşıtlık
4. Karşıtlık (Tezat)
Anlamı güçlendirmek için karşıt kavramların bir arada kullanılması sanatadır.
- Örnekler
-
Ben de gördüm güneşin doğarken battığını
Esrarlı bir bakışın gönlü kapattığını.
5. Abartma (Mübalağa)
Bir varlığı, olayı ya da düşünceyi olduğundan daha küçük veya daha büyük gösterme sanatıdır.
- Örnekler
-
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda
Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan şühedâ