5. Sınıf Yazım Kuralları Konu Anlatımı
5. Sınıf “Yazım Kuralları” konu anlatımı Türkiye Yüzyılı Maarif Modeline göre hazırlanıp sitemize yüklenmiştir.
Büyük Harflerin Kullanımı
Cümleler büyük harfle başlar.
Bu ürün benim yeni favorim oldu.
İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar fakat cümle ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler sıralanırsa bunlar büyük harfle başlamaz.
Çoban için köpeği çok şey ifade eder: Başı dertteyken korur, yalnız kaldığında arkadaş olur.
Evin her yeri oyuncaklarla dolu: bebekler, arabalar, kurşun askerler, beşikler…
Dizeler büyük harfle başlar.
Seni anlatabilmek seni
İyi çocuklara, kahramanlara…
Özel adlar büyük harfle başlar:
1. Kişi adlarıyla soyadları büyük harfle başlar.
Mustafa Kemal Atatürk, Fatih Sultan Mehmet, Aziz Sancar vb.
2. Kişi adlarından önce ve sonra gelen ünvanlar, saygı sözleri, rütbe adları ve lakaplar büyük harfle başlar.
Ayşe Hanım, Fatih Sultan Mehmet, Hasan Çavuş vb.
Akrabalık bildiren kelimeler küçük harfle başlar.
Serpil teyzemin yanına gitmek istiyorum.
Kâmil dedemin bakkalı çok güzel.
Akrabalık adı olup lakap veya ünvan olarak kullanılan kelimeler büyük harfle başlar.
Dayı Kemal, Dede Korkut, Nene Hatun, Telli Baba vb.
3. Cümle içinde özel adın yerine kullanılan makam veya ünvan sözleri büyük harfle başlar.
Yurt dışından gelen misafirler Kaymakam tarafından ağırlandı.
4. Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, mevki, ünvan bildiren kelimeler büyük harfle başlar.
Sayın Cumhurbaşkanı, Sayın Vali, Sayın Başkan, Sayın Bakan vb.
5. Mektuplarda ve resmî yazışmalarda hitaplar büyük harfle başlar.
Sevgili Annem, Aziz Kardeşim, Kıymetli Dostum vb.
6. Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar.
Boncuk, Fındık, Minnoş, Pamuk vb
7. Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar.
Türk, Alman, Fransız, Japon, Rus, Kırgız, Özbek, Kazak vb.
8. Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar.
Türkçe, Fransızca, Almanca, İngilizce, Arapça vb.
9. Devlet adları büyük harfle başlar.
Türkiye Cumhuriyeti, Azerbaycan, Almanya vb.
10. Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar.
İslamiyet, Müslümanlık, Müslüman; Hristiyanlık, Hristiyan vb.
11. Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar.
Tanrı, Allah, İslam, Azrail, Zeus vb.
“Tanrı, Allah, İlah” sözleri özel ad olarak kullanılmadıklarında küçük harfle başlar.
Eski Yunan tanrıları.
Müzik dünyasının ilahı.
12. Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar.
Dünya, Güneş, Ay, Merkür, Venüs, Jüpiter; Halley vb.
Dünya, güneş, ay kelimeleri gezegen anlamı dışında kullanıldıklarında küçük harfle başlar.
Sen dünyanın en iyi arkadaşısın.
Evimiz hiç güneş almıyor.
13. Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde doğu ve batı sözlerinin ilk harfleri büyük yazılır.
Batı kültürü, Doğu edebiyatı vb.
Bu sözler yön bildirdiğinde küçük yazılır.
Adana’nın doğusu, İstanbul’un batısı vb.
14. Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt vb.) büyük harfle başlar.
Avrupa, Akdeniz Bölgesi, Artvin, Kadirli vb.
15. Yer adlarında ilk isimden sonra gelen ve deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar.
Ağrı Dağı, Dicle Irmağı, Zigana Geçidi, Van Gölü, Ege Denizi, Çanakkale Boğazı, Nil Nehri vb.
16. Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle başlar.
Brüksel lahanası, Van kedisi, Maraş dondurması, İngiliz anahtarı, Hindistan cevizi vb.
Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar.
Kahramanmaraş ili, Andırın ilçesi, Anacık köyü vb.
17. Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak kelimeleri büyük harfle başlar.
Cumhuriyet Mahallesi, İstiklal Caddesi, Vatan Meydanı, Çiçek Sokağı vb.
18. Saray, köşk, han, kale, köprü, kule, anıt vb. yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle başlar.
Dolmabahçe Sarayı, Çankaya Köşkü, Ankara Kalesi, Galata Köprüsü, Kız Kulesi vb.
19. Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda, yer adının ilk harfi büyük yazılır.
Hisar’dan, Boğaz’dan, Köşk’e vb.
20. Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.
Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türk Dil Kurumu, Cumhuriyet Lisesi vb.
21. Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.
Medeni Kanun, Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği vb.
22. Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük, yönetmelik ve makam sözleri asılları kastedildiğinde büyük harfle başlar.
Bu toplantıda Meclis’i en yaşlı üye yönetecek.
23. Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, beste vb.) her kelimesi büyük harfle başlar.
Sinekli Bakkal, Resmî Gazete, Cumhuriyet (gazete), İnci Küpeli Kız (tablo)
Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz.
Milliyet gazetesi, Kafa dergisi, Kaplumbağa Terbiyecisi tablosu
24. Özel adlarda yer alan kelimelerin ilk harfleri büyük yazıldığında ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de sözleriyle mı, mi, mu, mü soru eki küçük harfle yazılır. Ancak özel adın tamamı büyük yazıldığında ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de sözleriyle mı, mi, mu, mü soru eki de büyük harfle yazılır.
Suç ve Ceza (Doğru)
LEYLA İLE MECNUN (Doğru)
Kerem İle Aslı (Yanlış)
25. Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla anma ve kutlama günlerinin adları büyük harfle başlar.
Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı, Öğretmenler Günü vb.
26. Kurultay, bilgi şöleni, çalıştay, açık oturum vb. toplantıların adlarında her kelimenin ilk harfi büyük yazılır.
Türkçe Çalıştayı
27. Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar.
Birinci Dünya Savaşı, Cilalı Taş Devri, Orta Çağ, Millî Mücadele Dönemi’nde vb.
28. Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar.
Türkçülük, Ankaralı, Osmanlı, Türkleşmek vb.
Para birimleri büyük harfle başlamaz.
avro, dinar, dolar, lira, kuruş, liret vb.
29. Özel adlar yerine kullanılan “o” zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.
Her 10 Kasım’da onu anarız.
30. Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar.
10 Kasım 1938
30 Eylül 1922 Cuma günü
Belirli bir tarih belirtmeyen ay ve gün adları küçük harfle başlar.
Bu yıl mayıs ayının ikinci haftasında okul gezimiz olacak.
31. Tabela, levha ve levha niteliğindeki yazılarda geçen kelimeler büyük harfle başlar.
Giriş, Çıkış, Müdür
Sayıların Yazımı
1. Sayılar metin içerisinde yazıyla yazılır.
Bugünkü canlı derse sadece dokuz öğrenci katıldı.
2. Saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır.
13.00’te, 200 lira, 18 kilogram, 60 kilometre, 10 metre kumaş, 250.000 kişi vb.
Saatlerin okunuşunda sıfırlar dikkate alınmaz.
11.00’da değil 11.00’de, 18.00’da değil 18.00’de vb.
3. Saatler ve dakikalar metin içinde yazıyla da yazılabilir.
Saat dokuzu beş geçe, sekiz buçukta vb.
4. Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır.
Okulumuza bu sene yirmi beş yeni öğrenci geldi.
Yazarla yaptığımız söyleşiye dört yüz öğretmen katıldı.
5. Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen bin, milyon, milyar ve trilyon sözleri harfle yazılabilir.
1 milyon imza, 5 bin 620 öğrenci vb.
6. Para ile ilgili işlemlerle senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır.
1530,25 (binbeşyüzotuzTL,ellikr.)
7. Adları sayılardan oluşan iskambil oyunları bitişik yazılır.
altmışaltı, ellibir, yirmibir vb.
8. Nota isimleri bitişik yazılır.
onaltılık, otuzikilik vb.
9. Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk bırakılmaz.
%10, ‰3 vb.
10. Romen rakamları tarihî olaylarda, yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerde ayların yazılışında, kitap ve dergi ciltlerinde, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılır.
Dünya Savaşı, XIX. yüzyıl, II. Mehmet, 1.XI.1928, II. Cilt, I)… II) … vb.
11. Dört veya daha çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur.
5.567, 36.237, 50.750.812, 45.034.487.210.000 vb.
12. Sayılarda kesirler virgülle ayrılır.
12,5 (12 tam, onda 5); 3,06 (3 tam, yüzde 6) vb.
13. Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır.
12., 57., XV.; 12’nci, 57’nci, XV’inci vb.
Sıra sayıları ekle gösterildiklerinde rakamdan sonra sadece kesme işareti ve ek yazılır, ayrıca nokta konmaz.
3’ncü veya 3.’üncü değil 3’üncü
2’inci veya 2.’inci değil 2’nci
14. Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir.
7’şer değil yedişer
3’er değil üçer
15. Bayağı kesirlere getirilecek ekler alttaki sayı esas alınarak yazılır.
1/2’si (bir bölü ikisi) vb.

