ağacın kurdu içinde olur
bir topluluğu çökertecek olan şey yine kendi içinden çıkar.
ağacın meyvesi olunca, başını aşağı salar
yararlı eserler veren, bilgi ve erdemle donanmış kimse alçak gönüllü olur.
ağaçtan maşa olmaz
yeteneksiz, beceriksiz kimse önemli işlerde kullanılamaz.
ağaçtan maşa, abdaldan paşa olmaz
yeteneksiz, beceriksiz kimse önemli işlerde kullanılamaz.
ağalık (beylik) vermekle, yiğitlik vurmakla
sözü geçer bir adam olmak istersen herkese yardımda bulunacaksın, yiğit adam olmak için de savaşta da barışta da vurucu, kırıcı olacaksın.
ağanın alnı terlemezse ırgadın burnu kanamaz
işveren işçisi ile birlikte çalışmazsa işçi işe var gücüyle sarılmaz.
ağanın eli tutulmaz
zengin olarak düşünülen kişiden anılmaya değer bir bağış beklenir.
ağanın gözü ata tımardır
iş sahipleri denetimlerini sürekli yaparlarsa işler yolunda gider.
ağanın gözü öküzü (ineği) semiz eder
ana babalar çocuklarına, mal sahipleri de mallarına iyi bakarlarsa iyi sonuçlar alınır.
ağanın gözü, yiğidin sözü
çalışanlarını gereği gibi yöneten ve çalıştıran kişi iyi bir yöneticidir, sözünün eri olan kimse de yiğittir.
ağanın malı çıkar, uşağın canı
bir afeti önlemek için işveren malını, işçi de canını feda eder.
ağaran baş, ağlayan göz gizlenmez
belirtileri meydanda olan yaşlılık ve izleri ortada duran üzüntü ne yapılsa gizlenemez.
ağası güçlü olanın kulu asi olur
dişli birine dayanan, güvenen kişi herkese kafa tutar, kabadayıca davranır.
ağası güçlü olanın, kulu suçlu olur
kuvvetli kimselerin suçları yanındakilere yüklenir.
ağası yiğit olanın etbaı sarhoş gezer
dişli birine dayanan, güvenen kişi herkese kafa tutar, kabadayıca davranır.
ağılda oğlak doğsa ovada otu biter
Tanrı her yarattığının rızkını verir.
ağır ağır demeli, çabuk çabuk yemeli
yemeği çabuk yemelisin, dediğinin anlaşılabilmesi için de sözleri tane tane ve yavaş yavaş söylemelisin.
ağır basar yeğni kalkar
ağırbaşlı olan, herkesten saygı görür, ağırbaşlı olmayana ise kimse değer vermez.
ağır git ki yol alasın
bir işte başarılı olmak isteyen kimse, ağır ağır ama güvenilir adımlarla yürümelidir.
ağır kazan geç kaynar
1) kalın kafalı insan bir konuyu zor anlar; 2) tembel olan işi geç yapar.
ağır ol da molla desinler
ağırbaşlı davranan itibarlı olur.
ağır ol, batman gel
ağırbaşlı ol ki el üstünde tutulasın.
ağır otur ki bey (ağa, molla) desinler
ağırbaşlı ol ki büyüğümüz diye sana saygı göstersinler.
ağır taş batman döver
ağırbaşlı insan kimsenin oyuncağı olmaz, onu yıpratmaya kimsenin gücü yetmez.
ağır taş yerinden oynamaz
ağırbaşlı insan kimsenin oyuncağı olmaz, onu yıpratmaya kimsenin gücü yetmez.
ağır yongayı yel kaldırmaz
ağırbaşlı kimseye ufak tefek olaylar etki edemez, zarar veremez.
ağız yemese, yüz utanmaz
armağan alan, armağanı verenin isteğini yerine getirmemeye çekinir ve mutlaka yapmaya çalışır.
ağız yer, yüz utanır
armağan alan, armağanı verenin isteğini yerine getirmemeye çekinir ve mutlaka yapmaya çalışır.
ağızdan burun yakın, kardeşten karın yakın
insanın kendi yararı her şeyden önemlidir.
ağlama ölü için ağla diri için
ölüp giden aslında dünyanın bütün dert ve sıkıntılarından kurtulmuştur onun adına üzülmek yersizdir, esas dünyada kalan ve onun sıkıntısını çekenler için üzülmek gerekir.
ağlama ölü için, ağla deli için
yakınlarından biri ölenin acısı zamanla küllenir ancak bir yakını deli olanın acısı hiçbir zaman dinmez.
ağlamak para etmez
üzülmenin yararı olmaz.
ağlamakla yâr ele girmez
kişi çok sevdiği şeye yalnızca özlemini çekmekle kavuşamaz, onu elde etmenin yollarını bulmalıdır.
ağlamayan çocuğa meme vermezler
hakkını aramasını bilmeyen kimsenin işi görülmez.
ağlar gözden, sahte sözden kendini sakın
kendini acındıranlardan kork.
ağlarsa anam ağlar, başkası (kalanı) yalan ağlar
insanın sıkıntısını yürekten paylaşan yalnızca annesidir, diğerlerinin üzülmesi yüzeyseldir.
ağlatan gülmez
başkalarına zulmeden kimsenin kötülüğü yerde kalmaz, kendisine döner, o da ağlar.
ağlayanın malı gülene hayretmez
birinden haksız olarak alınan mal, alana yarar sağlamaz.
ağlayıp da gözden mi olayım?
meseleyi büyütüp sıkıntıya girmek gereksiz.
ağrılardan göz ağrısı, her kişinin öz ağrısı
herkesi en çok ilgilendiren kendi derdidir.
ağrısız baş mezarda gerek
herkesin bir sıkıntısı vardır, bu sıkıntılar ancak ölümle biter.
ağustosta beyni kaynayanın zemheride kazanı kaynar
yazın çalışan kışın rahat eder.
ağustosta gölge kovan zemheride karnın ovar
elinde fırsat varken geleceğini sağlamaya gayret göstermeyip eğlenceye, keyfe dalan kimse sonunda aç kalır ve perişan olur.
ağustosta yatanı, zemheride büvelek tutar
elinde fırsat varken geleceğini sağlamaya gayret göstermeyip eğlenceye, keyfe dalan kimse sonunda aç kalır ve perişan olur.
ağustosun yarısı yaz yarısı kıştır
ağustos ayının ortalarında yaz sıcakları azalır, serinlik başlar.
ağzı eğri, gözü şaşı ensesinden belli olur
bir kişinin tutum ve davranışları, o kişide birtakım eksiklikler bulunduğunu gösterir.
ağzına bir zeytin verir, altına (ardına) tulum tutar
yaptığı küçük iyiliklere karşılık büyük çıkar bekler.
ağzına vur, lokmasını al
yumuşak huylu kimseye her istenilen kolaylıkla yaptırılabilir.
ağzından hayır çıkmazsa bari şer söyleme
lehte konuşmuyorsun, hiç olmazsa aleyhte de konuşma.
ağzını açacağına gözünü aç
dikkatli ol, uyanık ol.
ah alan onmaz
kötülük ettiği için beddua alan iflah olmaz.
ah yerde kalmaz
kötülük cezasız kalmaz.
ahbap kusuruna bakan ahbapsız kalır
dostların ufak tefek kusurlarına bakmamak gerekir.
ahlatın iyisini ayılar yer
kendilerine yakışmayan güzel bir şeyi eline geçirenler için kullanılan bir söz.
ahlatın iyisini dağda ayılar yer
kendilerine yakışmayan güzel bir şeyi eline geçirenler için kullanılan bir söz.
ahmağa yüz, abdala söz vermeye gelmez
ahmağa gereğinden çok ilgi gösterir, abdala gereğinden çok söz hakkı verirseniz sizi çok uğraştırır.
ahmak gelin yengeyi halayığı sanır
ahmak kimse kendisini koruyup gözeten kişiye hizmetine verilmiş biri gözüyle bakar ve saygısız davranışlarıyla onun gönlünü kırarak hizmetinden yoksun kalır.
ahmak misafir ev sahibini ağırlar
başkalarının görev ve yetkilerine karışmak ahmaklıktır.
ak akçe kara gün içindir
çalışarak kazandığımız para, dar zamanımızda bizi sıkıntıdan kurtarır.
ak göt (don, bacak) kara göt (don, bacak) kara geçit başında (hamamda) belli olur
bir iddiadaki doğruluk ancak deney veya sınav sonucunda belli olur.
ak gün ağartır, kara gün karartır
mutlu bir yaşayış kişiyi dinç kılar, mutsuz bir yaşam ise yıpratır.
ak köpeğin (itin) pamuk pazarına (pamuğa, pamukçuya) zararı vardır
kötü şey, görünüşte iyi şeye benziyorsa iyi şeyin değeri azalır.
ak koyunu gören içi dolu yağ sanır
bir şeyin dış görünüşüne bakarak içinin de öyle olduğunu sananlar yanılırlar.
ak koyunun kara kuzusu da olur
iyi bir ailenin çocuğu kötü de olabilir.
akacak kan damarda durmaz
kişi, alın yazısında olanla kesinlikle karşılaşır.
akan su yosun tutmaz
tembel tembel oturan kimse hantallaşır, iş yapma yeteneğini yitirir, çalışan kimse gittikçe açılır, daha yararlı işler yapar.
akara kokara bakma çuvala girene bak
iyi, kötü deme; mal ve para biriktir.
akarsu çukurunu kendi kazır
bir şeyi yapma isteği ve gücü bulunan kimse, uygun bir çalışma yönü ve alanı bulur.
akarsu pislik tutmaz
bir insan ne kadar çok çalışırsa o kadar kötü düşünceden ve kötülük yapmaktan uzak olur.
akarsuya inanma, eloğluna dayanma
akışı ne kadar yavaş olursa olsun akarsuya girmek tehlikelidir, eloğluna güvenmek de doğru değildir, insanı zarara sokabilir.
akçe akıl öğretir, don yürüyüş
imkânların fazlalığı insanların iyi işler yapmasını kolaylaştırır.
akil isen açma sırrın dostuna, çünkü dostun dostu vardır, o da söyler dostuna
bir sır en yakın dosta bile söylenmemelidir.
akı karası geçitte belli olur
bir iddiadaki doğruluk ancak deney veya sınav sonucunda belli olur.
akıl (göz) var, izan (mantık, yakın) var
1) herhangi bir şey bilgiye ve mantığa dayalı olarak yapılmalıdır; 2) her şey ortadadır.
akıl adama sermayedir
bir kimsenin giriştiği işlerde en büyük yardımcısı aklıdır.
akıl akıl, gel çengele takıl
bir sorunun nasıl çözümleneceğini düşünememe durumunda söylenen bir söz.
akıl akıldan üstündür
bir kimsenin aklına gelmeyen bir çare, başka birinin aklına gelebilir.
akıl için yol (tarik) birdir
doğruyu bulmak için aklın izleyeceği bir tek yol vardır, bu yoldan gidenlerin hepsi aynı sonuca varır.
akıl kişiye (adama) sermayedir
bir kimsenin giriştiği işlerde en büyük yardımcısı aklıdır.
akıl olmayınca ne yapsın sakal?
kişi yaşlandığında olgunlaşmayıp akılsız kalmışsa çocukça işler yapar.
akıl para ile satılmaz
delice iş yapan zenginler bulunduğu gibi akıllıca iş yapan fakirler de vardır.
akıl yaşta değil, baştadır
akıllı olmanın yaşla ilgisi yoktur, bazı küçükler büyüklerden daha akıllı olabilir.
akıllar gelin olmuş, herkes kendininkini beğenmiş
insan kendi aklını, düşüncesini başkasınınkinden üstün görür.
akılları pazara çıkarmışlar, herkes yine kendi aklını almış
insan kendi aklını, düşüncesini başkasınınkinden üstün görür.
akıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır
akılsız kimse iyi niyetli olsa dahi yaptığı işin ne gibi kötü sonuçlar doğuracağını hesap edemediğinden dostuna bilmeyerek fenalık edebilir, akıllı düşmanın yapacağı kötülükse akıl yoluyla sezilir ve gereken tedbir alınabilir.
akıllı düşününceye kadar deli çocuğunu (oğlunu) everir
kendilerini akıllı sananlar çok kez akılsız diye tanınanlardan daha az başarı gösterir.
akıllı köprü arayıncaya dek deli suyu geçer
atak kişi tehlikeyi göze alarak işe girişir ve çabuk sonuç alır.
akıllı oğlan neyler ata malını, akılsız oğlan neyler ata malını
çocuk akıllı ise babasından mal kalsın diye beklemez, malı kendisi kazanır; akılsızsa babası ne kadar çok mal bırakırsa bıraksın, değerini bilmez ve onu kısa zamanda bitirir.
akıllı, sözünü akılsıza söyletir
başkası adına konuşmak, insanın başını derde sokar.
akılsız başın cezasını (zahmetini) ayak çeker
bir işte düşüncesizce davranan kişi her türlü olumsuz sonuca katlanır.
akılsız köpeği (ahmak iti) yol kocatır
iyice düşünülmeden, tasarlanmadan yapılmaya çalışılan iş sırasında birçok sorun ortaya çıkar ve kolay bir iş bile zorlaşır.
akın (beyazın) adı (var), karanın (esmerin) tadı (var)
beyaz tenli olanlar güzel sayılsa da gerçek güzellik ve şirinlik esmerlerdedir.
akla gelmeyen başa gelir
insan ummadığı, düşünmediği şeylerle karşılaşabilir.
aklı başa yaş getirir
deneyim, yıllar içerisinde elde edilir.
aklın yolu birdir
iyi düşünüldüğünde ayrı ayrı kimselerce varılacak sonuç hep aynıdır.
aklına geleni işleme, her ağacı taşlama
sonunu düşünmeksizin aklına eseni yapan, herkese sataşan kimse bu davranışının büyük zararlarını görür.
aklınla rezil olursun, aklınla vezir olursun
aklını iyi kullanan saygı görür, kullanmayan kendini küçük düşürür.
akmasa da damlar
çok değilse bile az çok bir gelir veya kazanç sağlar.
akraba ile ye, iç alışveriş etme
alışverişte iki taraf da kendi çıkarını düşündüğünden iki dost arasındaki alışveriş dostluğu bozabilir, bu nedenle de dostluklarını sürdürmek isteyenler birbirleriyle alışverişte bulunmamalıdırlar.
aksak eşekle yüksek dağa çıkılmaz
eksik aletle sağlıklı iş yapılmaz.