Seramik; yüksek ısıda pişirilmiş topraktan vazo, çanak, çömlek yapma işidir.
Ebru, yoğunlaştırılmış su üzerine resim yapma sanatıdır.
Minyatür, çok ince işlenmiş ve küçük boyutlu resimlere verilen addır.

B. Dizeler büyük harfle başlar.

Atatürk gülümsedi öğretmenim
Siz sınıfa girince
Dağıldı kara bulutlar
Açıldı konca

Cümle içinde tırnak veya yay ayraç içine alınan cümleler büyük harfle başlar ve sonlarına uygun noktalama işareti (nokta, soru, ünlem vb.) konur.

Balzac “Bencillik dostluğun zehiridir.” der.
Sınıfın en çalışkan öğrencisi (Nasıl oldu anlamadım.) yazılıdan en düşük puanı almış.

İki çizgi arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz.

İki gün sonra –buradaki işimi bitirebilirsem- ben de köye gideceğim.

İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar.

Hayata bakışını şu atasözüyle ifade etti: Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ.

İki noktadan sonra cümle ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bunlar büyük harfle başlamaz.

Bu çiçeklerden birini alabilirsiniz: menekşe, karanfil, gül, orkide.
(İki noktadan sonraki örnekler özel isim olmadığı için küçük harfle başlar.)

Halk şairlerimizden üçünü ben araştıracağım: Karacaoğlan, Dadaloğlu, Aşık Ömer.
(İki noktadan sonraki örnekler özel isim olduğu için büyük harfle başlar.)

C. Özel adlar büyük harfle başlar.
1. Kişi adlarıyla soyadları büyük harfle başlar.

Mustafa Kemal Atatürk
Aziz Sancar
Ömer Seyfettin
Mehmet Emin Yurdakul vb.

2. Kişi adlarından önce ve sonra gelen ünvanlar, saygı sözleri, rütbe adları ve lakaplar büyük harfle başlar.

Prof. Dr. Aziz Sancar
Mareşal Fevzi Çakmak
Ali Rıza Efendi
Zübeyde Hanım
Yüzbaşı Ali Bey vb.

Akrabalık bildiren kelimeler küçük harfle başlar.

Mevlüt amcam ve Hatice halamla apartmanın önünde konuştuk.

Tatilde Nuray teyzeme uğrayacağız.

Akrabalık adı olup lakap veya ünvan olarak kullanılan kelimeler büyük harfle başlar.

Dede Korkut, Şerife Bacı, Somuncu Baba, Nene Hatun, Baba Hakkı

3. Cümle içinde özel adın yerine kullanılan makam veya ünvan sözleri büyük harfle başlar.

Yapılan çalışmalar Vali tarafından kontrol edildi.
Yarışmada dereceye girenler Kaymakam tarafından ödüllendirildi.

4. Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, mevki, ünvan bildiren kelimeler büyük harfle başlar.

Sayın Vali, Sayın Rektör, Sayın Bakan, Sayın Başkan vb.

Mektuplarda ve resmî yazışmalarda hitaplar büyük harfle başlar.

Sevgili Anneciğim, Değerli Misafirler, Canım Kardeşim, Kıymetli Öğretmenim vb.

5. Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar.

Minnoş, Çiko, Karabaş, Tekir vb.

6. Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar.

Türk Tatar Özbek Japon

7. Dil ve lehçe adları büyük harfle başlar.

Türkçe Tatarca Özbek Türkçesi Japonca

8. Devlet adları büyük harfle başlar.

Türkiye Cumhuriyeti Azerbaycan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Senegal

9. Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözler büyük harfle başlar.

İslamiyet, Müslümanlık, Müslüman
Hanefilik, Hanefi
Hristiyanlık, Hristiyan vb.

10. Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar.

Allah, Tanrı, İlah, İslam, Kur’an, Azrail, Cebrail, Zeus, Kibele vb.

“Tanrı, Allah, İlah” sözleri özel ad olarak kullanılmadıklarında küçük harfle başlar.

Eski Türk tanrılarından Kayra Han’ı ve Bay Ülgen’i araştırıyormuş.

Bu gördüğünüz şahıs eğlence dünyasının ilahıdır(!)

11. Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar.

Satürn, Jüpiter; Kutup Yıldızı, Büyükayı, Halley vb.

Dünya, güneş, ay kelimeleri gezegen anlamı dışında kullanıldıklarında küçük harfle başlar.

Bu haberi duyunca dünya başıma yıkıldı.
Kafanı güneşten korumak için şapka al.
Bu incinin parlaklığını ay bile kıskanır.

12. Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde doğu ve batı sözlerinin ilk harfleri büyük yazılır.

Doğu’nun düşünce tarzı
Batı felsefesi
Doğu kültürü vb.

Yön bildiren (doğu, batı, güney, kuzey vb.) sözcükler özel isimden önce kullanıldıklarında büyük, özel isimden sonra kullanıldıklarında küçük yazılır.

Akdeniz’in güneyini detaylıca gezeceğim.
Bu yıl, Güney Ege kıyılarına gitmek istiyorum.

Ara yönler bitişik yazılır.

kuzeybatı
güneydoğu

13. Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt vb.) büyük harfle başlar.

14. Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle başlar.

15. Yer adlarında ilk isimden sonra gelen ve deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler büyük harfle başlar.

Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran kıta, şehir, il, ilçe, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar.

Avrupa kıtası
Muğla ili
Efeler ilçesi
Şirince beldesi
Cumalıkızık köyü vb.

16. Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak kelimeleri büyük harfle başlar.

Üçler Mahallesi
Konak Meydanı
29 Ekim Bulvarı
Şafak Caddesi
Tuna Sokak

17. Saray, köşk, han, kale, köprü, kule, anıt vb. yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle başlar.

18. Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda, yer adının ilk harfi büyük yazılır.

Hisar’dan, Boğaz’dan, Köşk’e vb.

19. Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.

20. Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.

Bilgi Edinme Hakkı Kanunu
Tapu Sicili Tüzüğü
Türk Bayrağı Genelgesi
Türk Medeni Kanunu
Dernekler Yönetmeliği
İmza Yetkileri Yönergesi

21. Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte, bölüm, kanun, tüzük, yönetmelik ve makam sözleri asılları kastedildiğinde büyük harfle başlar.

Türk Dil Kurumu çalışmalarını titizlikle sürdürüyor. Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, Kurumun 21 Mayıs 2009 tarihinde Kars’ta düzenlediği toplantıda kullanıma açıldı.

22. Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, beste vb.) her kelimesi büyük harfle başlar.

Yukarıdaki örneklerde de görüldüğü gibi özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle başlamaz.

Kitap, makale, tiyatro eseri, kurum adı vb. özel adlarda yer alan kelimelerin ilk harfleri büyük yazıldığında ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de sözleriyle mı, mi, mu, mü soru eki küçük harfle yazılır.

VATAN YAHUT SİLİSTRE (Doğru)
Vatan yahut Silistre (Doğru)
Vatan Yahut Silistre (Yanlış)
BEN DE YAZDIM (Doğru)
Ben de Yazdım (Doğru)
Ben De Yazdım (Yanlış)

23. Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla anma ve kutlama günlerinin adları büyük harfle başlar.

Cumhuriyet Bayramı, Kurban Bayramı, Miraç, Hıdrellez

24. Kurultay, bilgi şöleni, çalıştay, açık oturum vb. toplantıların adlarında her kelimenin ilk harfi büyük yazılır.

Türk Dili Kurultayı
23 Nisan Bilgi
Fikir Geliştirme Çalıştayı
Bütçe Süreci Çalıştayı
Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk Kardeşlik ve İş Birliği Kurultayı

25. Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar.

Kurtuluş Savaşı’nın
Millî Mücadele Dönemi’nde
Karahanlılar Dönemi’nin
Buzul Devri
Mohaç Meydan Muharebesi’nde
İlk Çağ’ın

26. Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar.

Türkçe
Türkçü
Türkçülük
Türkleşmek
Koreli
Adanalıdan
Ankaralıların
Kazakçanın

Para birimleri büyük harfle başlamaz.

Bu arabayı 2007 yılında 25.000 liraya almış.
Bilgisayarı alabilmek için 2.000 Türk lirası daha biriktirmeli.

Özel adlar yerine kullanılan “o” zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.

Birazdan O’nun hakkında yazılanları okuyacağız. (Yanlış)
Birazdan onun hakkında yazılanları okuyacağız. (Doğru)

Ç. Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar.

29 Ekim 1923
22 Ocak 2021 Cuma günü
29 Mayıs 1453’te

Belirli bir tarih belirtmeyen ay ve gün adları küçük harfle başlar.

Bu etkinliği her pazartesi tekrarlayacağız.

D. Tabela, levha ve levha niteliğindeki yazılarda geçen kelimeler büyük harfle başlar.

Otobüs Durağı
6. Sınıf
Öğretmenler Odası
Şehirler Arası Telefon

Buraya dört gün sonra tekrar geleceğim.
Şifrelerini en geç altı ayda bir değiştirmelisin.
Bu iş için elli kişiyi çabucak bulabilir misin?

B. Saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır.

Dersimize 11.50’de başlayacağız.
Bu bilgisayarı 5.000 liraya almış.

Saatlerin okunuşunda sıfırlar dikkate alınmaz.

Maç saat 15.00’te başlayacak. (15.00’da değil)

Saatler ve dakikalar metin içinde yazıyla da yazılabilir.

C) Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen bin, milyon, milyar ve trilyon sözleri harfle yazılabilir.

Okulumuzda 2 bin 340 öğrenci bulunuyor.
Denizli’de 1 milyon 37 bin kişi yaşıyormuş.

D) Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır.

Nisan ayında on altı yaşında olacakmış.
Şuraya yüz seksen altı dairelik yeni bir site yapacaklarmış.

E) Sayılar üç yerde bitişik yazılır.

1. Para ile ilgili işlemlerle senet, çek vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır.

1.625,75TL (binaltıyüzyirmibeşTL,yetmişbeşkr.)

2. Adları sayılardan oluşan iskambil oyunları bitişik yazılır.

altmışaltı, ellibir, yirmibir vb.

3. Nota isimleri bitişik yazılır.

onaltılık, otuzikilik vb.

F. Romen rakamları tarihî olaylarda, yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerde ayların yazılışında, kitap ve dergi ciltlerinde, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılır.

G. Dört veya daha çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur.

9.876
73.289
1.329.815

H. Sayılarda kesirler virgülle ayrılır.

12,6 (12 tam, onda 6)
99,9 (99 tam, onda 9)

I. Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır.

Sıra sayıları ekle gösterildiklerinde rakamdan sonra sadece kesme işareti ve ek yazılır, ayrıca nokta konmaz.

İ. Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir.

6’şar değil altışar
8’er değil sekizer

B. Bazı kısaltmalarda, kısaltmanın akılda kalabilmesi için yeni bir kelime oluşturma amacı güdülür.

Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) ve T. (Türkçe) kısaltmalarının dışında büyük harflerle yapılan kısaltmalarda nokta kullanılmaz.

C. Ölçü birimlerinin uluslararası kısaltmaları kullanılır.

D. Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarıyla ölçülerin dışında kalan kelime veya kelime gruplarının kısaltılmasında, ilk harfle birlikte kelimeyi oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılan kelime veya kelime grubu; özel ad, ünvan veya rütbe ise ilk harf büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur.

Tuna Cad. (Tuna Caddesi)
Susam Sok. (Susam Sokağı)
sf. (sıfat)
Prof. (Profesör)
İng. (İngilizce)
Kocatepe Mah. (Kocatepe Mahallesi)
ed. (edebiyat)
haz. (hazırlayan)

Kısaltmalara Getirilen Eklerle İlgili Genel Kurallar
1. Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kelimenin okunuşu esas alınır.

km’lik (kilometrelik)
kg’dan (kilogramdan)
mg’da (miligramda)
mm’den (milimetreden)

2. Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ise kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır.

LGS’de
TDK’nin
THY’den
TCDD’ye

3. Kısaltması büyük harflerle yapıldığı hâlde bir kelime gibi okunan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunuşu esas alınır.

MEB’de
OYAK’tan
ODTÜ’nün
UNESCO’ya

Numara sözünün kısaltması da kelime gibi okunduğundan getirilecek olan ek okunuşa göre getirilecektir.

No.lu, No.suz

4. Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kısaltmalara gelen ekler kesmeyle ayrılmaz.

Sert ünsüzle biten kısaltmalar, ek aldıkları zaman okunuşta sert ses yumuşatılmaz.

Otobüs bu duraktan da geçiyor mu?
Bu kitabı ben de okumuştum.

Bağlaç olan “da/de” hiçbir zaman “ta/te” olarak yazılmaz.

DOĞRU: Muş da kışı soğuk geçen illerimizdendir.
YANLIŞ: Muş ta kışı soğuk geçen illerimizdendir.

Bağlaç olan “da/de” kesme işareti ile ayrılmaz.

DOĞRU: Yağız da bu etkinlikleri yapacak.
YANLIŞ: Yağız’da bu etkinlikleri yapacak.

b) Hâl Eki Olan “de”nin Yazımı
Hâl eki olan “-da/-de” kelimelere bitişik yazılır.

Kaç saattir bu evde bekliyorsun?
Çarşıda nerelere uğradın?

Hâl eki olan “-da/-de” ünsüz sertleşmesiyle “-ta/-te” biçiminde yazılabilir.

Çocukların topu ağaçta kalmış.
Senin kalemlerini dolapta gördüm.

Hâl eki olan “-da/-de” özel isimlere getirildiğinde kesme işareti ile ayrılır.

Beş yıl boyunca İzmir’de çalışmış.
Gaziantep’te nereleri gezdin?

Bağlaç olan “da/de”yi cümleden çıkarttığınızda anlamda daralma olsa da cümlede bir bozulma olmaz. Hâl eki olan “-de/-da” çıkarılınca cümlenin anlamı bozulur.

Arabayı beğendin mi?
Filmi bu akşam izleyecek miyiz?
Çocuklar uyudu mu?
Babanı arayacak mısın?

Soru eki olan “mi” pekiştirme ya da zaman anlamı kattığında da ayrı yazılır.

Yağmur yağdı mı etrafa bir toprak kokusu yayılır. (Zaman)
Kısa mı kısa bir toplantı oldu. (Pekiştirme)
Işıklar yandı mı gözleri kamaşıyor. (Zaman)
Soğuk mu soğuk havalar geliyor artık. (Pekiştirme)

‘‘ki’’nin Yazımı
a. Bağlaç Olan “ki’nin Yazımı
Bağlaç olan “ki” her zaman ayrı yazılır.

İstedim ki siz de bu kitabı okuyun.
Yemek öyle tatlıydı ki sofradan kalkamadım.
Biliyorum ki o günler bir daha gelmeyecek.

b. Ek Olan “ki”nin Yazımı
Ek Olan “ki” sözcüğe bitişik yazılır.

Sınıftaki ortam daha güzeldi.
Dünkü çocukmuş gibi hareket etme!
Seninki yine bir şeye kızmış.

“ki’yi alan sözcüğe “-ler” eki getiririz. Sözcük anlamlı oluyorsa ektir ve bitişik yazılır, anlamsız oluyorsa bağlaçtır ve ayrı yazılır.

Okuldaki kitapları eve taşıdım. (“Okuldakiler” anlamlı olduğu için “-ki” ektir ve bitişik yazılmalıdır.)

Öyle sanıyorum ki kar akşama kadar yağmayacak.(“sanıyorumkiler” anlamsız olduğu için “ki” bağlaçtır ve ayrı yazılmalıdır.)

Bağlaç olan “ki” cümlede ayrı bir sözcüktür ve vurgulu okunur. Vurgulu bir şekilde okuyabildiğiniz “ki”ler bağlaçtır.

Mücevher onda ki polis onu sorguya çekiyor. (Ondakiler anlamlı olsa da “ki” bu cümlede bağlaçtır ve ayrı yazılmalıdır.)

Aşağıdaki “ki”ler kalıptır ve her zaman bitişik yazılır.
Bu sözcükleri “SİMBOHÇaM” şeklinde kodlayabiliriz.

“Eğer ki” ayrı yazılır.