“Babam bize iki paket çikolata aldı.” cümlesinde yapılan iş “alma” eylemidir.
“Yatmadan önce dişlerimizi fırçalamalıyız.” cümlesinde yapılan iş “fırçalama” eylemidir.

Özne; cümlede bir işi, oluşu, hareketi ya da durumu yapan varlıktır.

“Sevgi, toplantıda çok güzel konuştu.” cümlesinde “Konuşan kim?” sorusunu sorduğumuzda “Sevgi’nin” özne olduğunu anlarız.
“Ertuğrul ödevini yapmayı unuttu.” cümlesinde “Unutan kim?” sorusunu sorduğumuzda “Ertuğrul’un” özne olduğunu anlarız.

Annem ve ben okul ihtiyaçlarımı almak için markete gittik. (Doğru)
Annem ve ben okul ihtiyaçlarımı almak için markete gittim. (Yanlış)

Kardeşim ve ben evin duvarını boyadık. (Doğru)
Kardeşin ve ben evin duvarını boyadım. (Yanlış)

Özne “sen ve o” şeklinde kullanılırsa yüklem ikinci çoğul şahısla çekimlenir.

Sen ve Ahmet sınavdan yüksek not aldınız. (Doğru)
Sen ve Ahmet sınavdan yüksek not aldın. (Yanlış)

Selim ve sen parktaki çöpleri temizleyeceksiniz. (Doğru)
Selim ve sen parktaki çöpleri temizleyeceksin. (Yanlış)

Özne, insan dışında bir varlıksa yüklem kesinlikle tekil olmalıdır.

Özne, çoğul ve kişileştirilen bir varlık olduğunda yüklem tekil de çoğul da olabilir.

Özne topluluk ismiyse yüklem tekil olur. Ancak özne olan topluluk ismi çokluk eki aldıysa yüklem tekil de çoğul da olabilir.

İsimlerin yerini belirsizlik yoluyla tutan ve isimleri belirsizlik yoluyla belirten sözcükler, özne görevinde kullanıldıklarında yüklem tekil olur.

Saygı ve sitem gibi duyguların bulunduğu cümlelerde özne tekil olmasına rağmen yüklem çoğul olabilir.